Araba kullanmak sadece beceri isteyen bir faaliyet değildir. Araba kullanırken sürüş teknikleri, tasarruflu yakıt sarfiyatı, trafik kuralları gibi birçok konuyu içinde barındıran geniş kapsamlı bir faaliyet silsilesidir.Arabaları otomatik şanzımanlı ve manuel şanzımanlı olarak iki gruba ayırarak sürüş tekniklerini sizlerle paylaşacağız. Herşeyden önce hem kendi güvenliğiniz hemde yayaların güvenliğini dikkate alarak sürüş yapmak amacımız olmalıdır.
Trafiğin durumuna ve araba kullanma becerinize göre araba seçerken manuel mi otomatik şanzıman mı olacağına iyi karar vermelisiniz. sizlere yanda seçim yapma krıterlerinizi etkileyecek bilgiler veriyorum. iyi sürüşler.
ARAÇLARDA MOTOR OLMASI GEREKEN DEVİRLERİ
DİZEL ARAÇLARDA
MOTOR DEVİR GÖSTERGESİ
B: Rölanti de çalışması anlamına gelir.
BENZİNLİ ARAÇLARDA
A: Ekonomik yakıt tüketimi (2000 -3000 arası) 2000 dev/dk altına indiğinde vites küçültülür. 3000 dev/dk üstüne çıktığında vites büyütülür.
B: Motorun rölantide çalıştığı anlamına gelir.
MANUEL ŞANZIMANLI ARABA KULLANMA ; Park halinde duran otomobilimizi harekete geçirmeden önce emniyet kemenizi takarak işe başlayın. Aracınızın motorunu çalıştırdıktan sonra 30 sn kadar sonra aracı 1. vitesde haraket ettirerek şanzıman içindeki dişli sistemlerinin yağlanmasını sağlayın. Aksi durumda şanzıman içerisinde bulunan dişli sitemlerinde yağlama yapılamayacağı için dişliler yağsız çalışmaktan zarar görerek aşırı aşımaya mağruz kalırlar. Bu durumda şanzıman kısa süre sonra arızalanarak maddi hasara neden olursunuz.Kış aylarında bu durum biraz farklılık gösterir. Aracınızın hareket süresini biraz daha gecikmeli yapmanız gerekir. Araç rölantide 1-2 dk çalıştırılarak soğuktan koyu kıvam almış olan yağın olması gereken viskozite seviyesine ulaşmasını sağlayın. Yani yağın akışkanlığının artmasını sağlayın. Bu hem daha sessiz vites değişimi hemde yüksek performanlı bir sürüş yapmanıza ne den olur.
Aklınızda bulunması gereken en önemli nokta her araç için ayrı ayrı planlanmış olan yağ cins ve numarasında yağ ikmallerini yapmaya özen gösterin. hava ve iklim koşullarını göz önünde bulundurmayı kesinlikle ihmal etmeyin. Yağın değerleri hava sıcaklığı ile ilişkili olduğunu unutmayın.
Otomatik ve yarı otomatik vitesler araçlardan istenilen performansa göre Tiptronik, Multimode, Steptronic gibi farklı seçeneklerde üretilirler. Bu vites tiplerinde, vites artırıp düşürmek için + ve - olmak üzere, iki konum daha bulunur. Otomatik şanzımanlı arabalarda araç kullanma manuel şanzımanlı arabalara göre daha kolay ve konforludur. Otomatik vitesli araçlarda bir fren pedalı ve birde gaz pedalı mevcuttur. Debriyaj değiştirme işlemini her aracın performans özelliğine göre farklı yapıda tasarlanan hidrolik bir beyin yerine getirir. Bu işlemi yerine getiren hidrolik beyin elektronik sistemler yardımıyla vites değiştirme işlemini kendileri sürücüye gerek kalmadan yerine getirirler. Aracın motor devir sayısı ve yol durumuna göre gelen verileri elektronik ünite vites değiştirme olarak algılar ve vitesi istenilen vites sayısına indirir yada çıkartır. Burada vites yükseltme işlemini gaz pedalına basma şiddetine göre ( bu esnada motor devri artar ) ayarlayabilirsiniz. vites küçültme işlemini ve aracı durdurma işlemini fren pedalına basarak yapabilirsiniz. Aracı durdurma işlemini fren pedalına basarak yaptıktan sonra 2 önemli nokta vardır.
- Uzun süreli araç durdurma ( PARK ) isteniyorsa vites kolunuz ( P ) pozisyonunda olmalıdır. Durdurma işleminden sonra el freni çekilerek araba bulunduğu yerde sabitlenmelidir.
- Kısa süreli durdurma isteniyorsa ayağınız sadece fren pedalında olması yeterli olmalıdır.
Yukarda gösterilen resimde klasik bir otomatik vitesli şanzımanın şematik içeriği gösterilmektedir.
Aracın harekete geçirilmesi; Otomatik vitesli arabaların harekete geçirilmesi için öncelikle kendi kişisel güvenliğiniz için emniyet kemerini takmalısınız. Ardından doğru bir oturuş yapmak amacıyla direksiyon ve aynalarınızı kendinize göre ayarlayın. Vites kolunun P pozisyonunda olduğunu ve el freninin çekili olduğunu kontrol ettikten sonra marş için kontağı çevirin. Aracın yağlanması için 30-40 sn yerinde gaz vermeden çalışmasını sağlayın.
Araçta kullanılan şanzıman çeşidine göre farklılıklar göstermesine göre vites kolu pozisyonları
Vitesteki harflerin anlamlarını öğrenin. Tam otomatik viteste P, R, N ve D harflerinin dışında 1, 2 ve 3 rakamları da olabilir. P araba park halindeyken, D ileri gitmek için, R de geri gitmek için kullanılır. N boş vites, 1, 2 ve 3 de sabit viteslerdir.
Kalkış Yapmak Nasıl Yapılır ;
1- Aracın motor kısmının çalıştırılması sağlandıktan sonra sağ ayağınızla frene basın. Vites kolunu ( D ) pozisyonuna getirin. ( Eğer, vites kolunu ( P ) pozisyonundan çıkaramıyorsanız, otomatik vites kolu ( P ) pozisyonunda dururken freni basıp çekin.)
2- Motoru çalıştırdıktan sonra ayağınız fren pedalındayken el frenini indirin ve yolun durumuna göre harekete geçin.
3- Ayağınızı fren pedalından kaldırdıktan sonra gaz pedalına hafifçe basarak aracın devrini arttırın. Yapmak istediğiniz hız durumuna göre gaz pedalına basma şiddetini yavaşça arttırabilirsiniz.
4- Araç yol üzerinde ilerlerken otomatik olarak vites değişimini kendisi yapacaktır. Size sadece gaz veya fren pedalına basmak kalıyor. Bu trafikte yola daha kolay hakim olma şansı verecektir.
Geri Gitmek ve Geri Manevra Yapmak ;
1- Manevra yapmak istediğiniz alana geldikten sonra fren pedalına basarak ( arabayı tamamen hareketsiz kalana kadar ) aracı durdurun. aksi durumda şanzımanın dişli sistemleri zarar görecek ve size maddi külfete neden olacaktır.
2- Aracı durdurduktan sonra vites kolunun pozisyonunu ( R ) pozisyonuna getirin. Bu esnada aracın geri viteste olduğunu gösteren vites lambası yanarak hem sizin yolunuzu aydınlatacak hemde arkanızdaki araçlara ikaz verecektir.
3- Bu esnada arkadaki alanın boş olduğundan emin olduktan sonra aynaların yardımıyla geri manevraya başlayabilirsiniz.
4- Ayağınızı fren pedalından çekerek manevraya dikkatli bir şekilde başlayabilirsiniz. Yolun durumuna göre bir miktar araca gaz verebilirsiniz.
5- Geri manevra işlemini tamamladıktan sonra ayağınızı fren pedalına basarak aracın tamamen durmasını sağlayın.
6- Otomatik vites kutusunun kolunu ( N ) pozisyonuna alarak aracı boş konuma alın. Bu aşamadan sonra eğer kısa süreli duracaksanız ayağınız fren pedalında tutarak yapmak istediğiniz harekete göre vites değişimini sağlayın.
7- Uzun süreli bir duruş ( PARK ) yapmak istiyorsanız vites kolunun pozisyonunu ( P ) pozisyonuna alarak el frenini çekiniz.
Aracı Park Etmek ve Emniyete Almak ;
1- Ayağınız fren pedalına basılı durumdayken motoru stop edin.
2- Vites kolunu ( N ) pozisyonuna alarak el frenini çekiniz. ( Bu durumda şanzıman üzerindeki hidrolik yük basıncından kurtulacaktır.)
3- Yukardaki işlemleri tamamladıktan sonra vites kolunun pozisyonunu ( P - park ) pozisyonuna alarak aracın emniyetli bir şekilde durdurulmasını sağlamış olacaksınız.
4- Aracın motorunu stop ettikten sonra tüm alıcıların kapatılmasını sağlayarak akünüzün gereksiz yere deşarj olmasının önüne geçeceksiniz.
Otomatik Vites Kolu Pozisyonlarının Manaları ;
( P ) : Park. Bu durumda otomatik şanzıman kilit altındadır. Park halindeyken, uzun süreli duraklamalarda ve arabanızın ilk çalıştırmalarda kullanılır.
( R ) : Geri vites. Geri manevra yapmak amacıyla kullanılır.
( N ) : Boş. Şanzımanın hiçbir viteste olmadığı boş pozisyonundadır. Sadece duraklamalarda kullanılır. Arabanızın hareket halindeki durumlarında kesinlikle bu pozisyona almamanız gerekir. Aksi hallerde şanzıman yağlaması minimum olduğundan dişli sitemleri zarar görebilir.
( D ) : Otomatik Sürüş. Bu pozisyonda sadece ileri sürüşler için kullanılır ve vitesler motor devrine göre otomatik artar yada azalır.
( D4 ) : Sürüş. ( D ) pozisyonundaki sürüşle aynı özellikleri taşır. Bu durumda şehir içinde daha iyi performans elde etmek amacıyla kullanılır..
( D3 veya 3 ) : Sürüş. Bu pozisyonda sadece 1-2 ve 3 ncü vitesleri kullanabilirsiniz. 100 km kadar kullanıma uygundur.
( 2 ) : Sürüş. bu pozisyonda aracın ileri gitmesi için kullanılan vitestir. Bu pozisyonda aracın hızı max.60 km. ye kadar kullanılır. Bu km. ye kadar düşük hızlarda kullanım bu pozisyonda olabilir. Şanzımanın bu pozisyonda geri kayma kilidi vardır ve dik yokuşlarda arabanın geri kaymasını önler.
( 1 ) : Sürüş. İleri gitmek için kullanılan vitestir. Bu pozisyonda aracın hızı max.30 km. ye kadar kullanılır. Bu durumda aracın daha düşük performans istendiği durumlarda kullanılır. Şanzımanın bu pozisyonda geri kayma kilidi vardır ve dik yokuşlarda arabanın geri kaymasını önler.
( L ) : Sürüş. İleri gitmek için kullanılan vitestir. Bu pozisyonda aracın hızı max.30 km. ye kadar kullanılır. Bu durumda aracın daha düşük performans istendiği durumlarda kullanılır. Şanzımanın bu pozisyonda geri kayma kilidi vardır ve dik yokuşlarda arabanın geri kaymasını önler.
( S veya O ) : Speed, Overdirive ( Hız ve daha fazla hız).Hızlı
kullanım veya spor kullanım amacıyla tasarlanmış bir pozisyondur. Bu butonlar devredeyken aracın normal
vites değiştirme, devir aralığı yükselir. Bu size yüksek performans ve yüksek hız sağlar. Ancak daha fazla yakıt sarfiyatına neden olur.
( KAR BUTONU ) Aracın kaymasını önler. Aracın düşük devir ve hızında kolay kalkış yapmasını sağlar. Seyir halinde de hızınız daha yavaştır.
Kalkış Yapmak Nasıl Yapılır ;
1- Aracın motor kısmının çalıştırılması sağlandıktan sonra sağ ayağınızla frene basın. Vites kolunu ( D ) pozisyonuna getirin. ( Eğer, vites kolunu ( P ) pozisyonundan çıkaramıyorsanız, otomatik vites kolu ( P ) pozisyonunda dururken freni basıp çekin.)
2- Motoru çalıştırdıktan sonra ayağınız fren pedalındayken el frenini indirin ve yolun durumuna göre harekete geçin.
3- Ayağınızı fren pedalından kaldırdıktan sonra gaz pedalına hafifçe basarak aracın devrini arttırın. Yapmak istediğiniz hız durumuna göre gaz pedalına basma şiddetini yavaşça arttırabilirsiniz.
4- Araç yol üzerinde ilerlerken otomatik olarak vites değişimini kendisi yapacaktır. Size sadece gaz veya fren pedalına basmak kalıyor. Bu trafikte yola daha kolay hakim olma şansı verecektir.
Geri Gitmek ve Geri Manevra Yapmak ;
1- Manevra yapmak istediğiniz alana geldikten sonra fren pedalına basarak ( arabayı tamamen hareketsiz kalana kadar ) aracı durdurun. aksi durumda şanzımanın dişli sistemleri zarar görecek ve size maddi külfete neden olacaktır.
2- Aracı durdurduktan sonra vites kolunun pozisyonunu ( R ) pozisyonuna getirin. Bu esnada aracın geri viteste olduğunu gösteren vites lambası yanarak hem sizin yolunuzu aydınlatacak hemde arkanızdaki araçlara ikaz verecektir.
3- Bu esnada arkadaki alanın boş olduğundan emin olduktan sonra aynaların yardımıyla geri manevraya başlayabilirsiniz.
4- Ayağınızı fren pedalından çekerek manevraya dikkatli bir şekilde başlayabilirsiniz. Yolun durumuna göre bir miktar araca gaz verebilirsiniz.
5- Geri manevra işlemini tamamladıktan sonra ayağınızı fren pedalına basarak aracın tamamen durmasını sağlayın.
6- Otomatik vites kutusunun kolunu ( N ) pozisyonuna alarak aracı boş konuma alın. Bu aşamadan sonra eğer kısa süreli duracaksanız ayağınız fren pedalında tutarak yapmak istediğiniz harekete göre vites değişimini sağlayın.
7- Uzun süreli bir duruş ( PARK ) yapmak istiyorsanız vites kolunun pozisyonunu ( P ) pozisyonuna alarak el frenini çekiniz.
Aracı Park Etmek ve Emniyete Almak ;
1- Ayağınız fren pedalına basılı durumdayken motoru stop edin.
2- Vites kolunu ( N ) pozisyonuna alarak el frenini çekiniz. ( Bu durumda şanzıman üzerindeki hidrolik yük basıncından kurtulacaktır.)
3- Yukardaki işlemleri tamamladıktan sonra vites kolunun pozisyonunu ( P - park ) pozisyonuna alarak aracın emniyetli bir şekilde durdurulmasını sağlamış olacaksınız.
4- Aracın motorunu stop ettikten sonra tüm alıcıların kapatılmasını sağlayarak akünüzün gereksiz yere deşarj olmasının önüne geçeceksiniz.
Otomatik Vites Kolu Pozisyonlarının Manaları ;
( P ) : Park. Bu durumda otomatik şanzıman kilit altındadır. Park halindeyken, uzun süreli duraklamalarda ve arabanızın ilk çalıştırmalarda kullanılır.
( R ) : Geri vites. Geri manevra yapmak amacıyla kullanılır.
( N ) : Boş. Şanzımanın hiçbir viteste olmadığı boş pozisyonundadır. Sadece duraklamalarda kullanılır. Arabanızın hareket halindeki durumlarında kesinlikle bu pozisyona almamanız gerekir. Aksi hallerde şanzıman yağlaması minimum olduğundan dişli sitemleri zarar görebilir.
( D ) : Otomatik Sürüş. Bu pozisyonda sadece ileri sürüşler için kullanılır ve vitesler motor devrine göre otomatik artar yada azalır.
( D4 ) : Sürüş. ( D ) pozisyonundaki sürüşle aynı özellikleri taşır. Bu durumda şehir içinde daha iyi performans elde etmek amacıyla kullanılır..
( D3 veya 3 ) : Sürüş. Bu pozisyonda sadece 1-2 ve 3 ncü vitesleri kullanabilirsiniz. 100 km kadar kullanıma uygundur.
( 2 ) : Sürüş. bu pozisyonda aracın ileri gitmesi için kullanılan vitestir. Bu pozisyonda aracın hızı max.60 km. ye kadar kullanılır. Bu km. ye kadar düşük hızlarda kullanım bu pozisyonda olabilir. Şanzımanın bu pozisyonda geri kayma kilidi vardır ve dik yokuşlarda arabanın geri kaymasını önler.
( 1 ) : Sürüş. İleri gitmek için kullanılan vitestir. Bu pozisyonda aracın hızı max.30 km. ye kadar kullanılır. Bu durumda aracın daha düşük performans istendiği durumlarda kullanılır. Şanzımanın bu pozisyonda geri kayma kilidi vardır ve dik yokuşlarda arabanın geri kaymasını önler.
( L ) : Sürüş. İleri gitmek için kullanılan vitestir. Bu pozisyonda aracın hızı max.30 km. ye kadar kullanılır. Bu durumda aracın daha düşük performans istendiği durumlarda kullanılır. Şanzımanın bu pozisyonda geri kayma kilidi vardır ve dik yokuşlarda arabanın geri kaymasını önler.
( S veya O ) : Speed, Overdirive ( Hız ve daha fazla hız).
( KAR BUTONU ) Aracın kaymasını önler. Aracın düşük devir ve hızında kolay kalkış yapmasını sağlar. Seyir halinde de hızınız daha yavaştır.
